Psychometric Characteristics of Turkish Adaptation of Inflammatory Bowel Diseases Fatigue Scale

Amaç: İnflamatuar barsak hastalıkları (İBH) gastrointestinal kanalın çeşitli bölgelerini tutabilen, remisyon ve alevlenmelerle seyreden, kronik inflamatuar hastalıklardır. Hastalığın majör belirtilerinden biri aşırı yorgunluktur. Hastalar remisyonda olsalar dahi yorgunluk şikayetiyle sıklıkla hastaneye başvurmaktadırlar. Bu çalışmada, İBH Yorgunluk Ölçeği’nin (İBH-Y) (Inflammatory Bowel Disease Fatigue) Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Çalışma Planı: Metodolojik türde planlanan araştırma245 tanılı hasta ile yürütülmüştür. Örneklem içerisinden 50 hastaya tekrar test uygulaması yapılmıştır.İBH-Y Ölçeği üç bölümden toplam 40 maddeden oluşmakta; her bölüm kendi içerisinde puanlanmaktadır. Orijinal ölçekte olduğu gibi ilk iki uyarlama çalışmasına dahil edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 25.0 LISREL 8.727 programlarıyla psikolinguistik psikometrik incelemeler yapılmıştır. Araştırmanın yürütülebilmesi için etik kurul izni alınmıştır. Bulgular: Ölçeğin, çoğul uzman görüşüne göre kapsam geçerliliği Davies tekniğiyle değerlendirilmiş, bir maddenin KGO değeri 0.99, KGİ 0.99 olarak saptanmıştır. Özgün ölçeğe açımlayıcı faktör analizinin ardından, yeniden doğrulayıcı analizi (DFA) yapılmış; T 1.96’dan küçük değer olmadığından herhangi madde atılmamıştır. DFA sonucunda, uyum iyiliği indekslerinin kabul edilebilir düzeyde uyumlu olduğuna, ölçeğin daha önce belirlenen yapısının toplanan verilerle genel sağladığına karar verilmiştir. Ölçeğin analizlerinde, Spearman Brown katsayı (0.906)ve Cronbach's Alpha split-half (0.971 0.928) değerlerinin 0.70’ten büyük olması nedeniyle iç tutarlılığı yüksek değerlendirilmiştir. Sonuç: İBH-Y uyarlamasının yapıldığı bu araştırmada; olduğu, ülkemiz faktörlü olmasının uygun tutarlılığının sonucuna varılmıştır. ölçeği, geçerli güvenilir ölçektir.